Signaalwoorden 2 Zie ook Onze Taal OEFENING Welk signaalwoord moet er ingevuld worden? 1. Stakende ambtenaren in Almere willen 12 procent meer loon, ..... de hoge inflatie. nadat bovendien vanwege hoewel met behulp van 2. ..... vorige jaren is de inflatie afgelopen jaar enorm geweest. mits door onder andere in vergelijking met zodoende 3. ..... was de wedstrijd begonnen ... de eerste gele kaart was een feit. maar ... ook net ... als nauwelijks ... of niet alleen hieruit volgt 4. SIRE voert een campagne ..... voorkomen dat polariserende onderwerpen mensen uit elkaar spelen. een voorbeeld opdat om te omdat terwijl 5. Je kunt Spaans leren door een cursus te volgen. ..... mogelijkheid is het houden van een lange vakantie in het land waar de taal gesproken wordt. soortgelijke opsomming een andere reden conclusie 6. Bij het leggen van zonnepanelen nemen installatiebedrijven te weinig veiligheidsmaatregelen. ..... wordt er vaak nog zonder steigers gewerkt. ten tweede daardoor daartoe zo kortom 7. Duitsland heeft lang gewacht met de steun, ..... het escalatie vreesde. nadat waardoor op voorwaarde dat waarmee omdat 8. ..... het centrum van Kiev weer onder vuur ligt, schuilen veel mensen in de metro. intussen doordat hoewel net als opdat 9. ..... Nederland beter wordt bestuurd, praat hij in zijn podcast met gasten die het niet bij klagen laten. voordat opdat in tegenstelling tot omdat vandaar dat 10. Ik vind het goed dat je mijn auto leent, ..... de verzekering eventuele schade dekt. vergelijking mits doel - middel voorwaarde conclusie 11. Zaterdag ga ik tennissen, zondag ga ik naar een voetbalwedstrijd waarna we nog gaan stappen in de stad. ..... heb ik best een vermoeiend weekend. ten derde niettemin daarmee alles bij elkaar genomen ter illustratie 12. Vorig jaar liep ik drie keer in de week hard, ..... dit jaar lukt dat niet meer. maar terwijl namelijk hieruit volgt bovendien Time's up
Debatteren Het voeren van een debat Bekijk eerst de instructies Hebben jullie last van vliegschaamte? Wat zal de toekomst zijn. Beluister de podcast. Ben je na het beluisteren van mening veranderd? Komen jullie tot een gemeenschappelijk standpunt of lopen de meningen uiteen? Probeer de uitkomst(en) te formuleren. 2. Wanneer spreek je van vriendschap? Beluister de podcast. Enkele podcasts met onderwerpen voor een debat 1. Hoe wil jij sterven?Beluister de podcast. Heb jij hier als eens over nagedacht? Bespreek met elkaar het onderwerp. 2. Wanneer spreek je van vriendschap?Beluister de podcast. Heb jij hier als eens over nagedacht? Bespreek met elkaar het onderwerp. 3. Heb jij hier als eens over nagedacht? Bespreek wat met elkaar het onderwerp. 4. Hebben jullie last van vliegschaamte?Wat zal de toekomst zijn. Beluister de podcast. Ga na het horen van de podcast er anders over denken? Time's up
Signaalwoorden Zie ook Onze Taal OEFENING Welk verband geven gekleurde woorden aan in de zin? 1. Stakende ambtenaren in Almere willen 12 procent meer loon, vanwege de hoge inflatie. vergelijking tegenstelling reden conclusie voorwaarde 2. In vergelijking met vorige jaren is de inflatie afgelopen jaar enorm geweest. tijd vergelijking tegenstelling voorbeeld samenvatting 3. Nauwelijks was de wedstrijd begonnen of de eerste gele kaart was een feit. oorzaak - gevolg vergelijking tijd reden bewijs 4. SIRE voert een campagne om te voorkomen dat polariserende onderwerpen mensen uit elkaar spelen. tegenstelling vergelijking doel - middel samenvatting/conclusie tijd 5. Je kunt Spaans leren door een cursus te volgen. Een andere mogelijkheid is het houden van een lange vakantie in het land waar de taal gesproken wordt. tijd opsomming voorwaarde reden conclusie 6. Bij het leggen van zonnepanelen nemen installatiebedrijven te weinig veiligheidsmaatregelen. Zo wordt er vaak nog zonder steigers gewerkt. vergelijking oorzaak - gevolg reden voorbeeld conclusie 7. Duitsland heeft lang gewacht met de steun, omdat het escalatie vreesde. tijd oorzaak - gevolg reden doel - middel voorwaarde 8. Doordat het centrum van Kiev weer onder vuur ligt, schuilen veel mensen in de metro. tegenstelling oorzaak – gevolg conclusie doel - middel voorbeeld 9. Opdat Nederland beter wordt bestuurd, praat hij in zijn podcast met gasten die het niet bij klagen laten. vergelijking oorzaak - gevolg doel - middel conclusie reden 10. Ik vind het goed dat je mijn auto leent, mits de verzekering eventuele schade dekt. vergelijking reden doel - middel voorwaarde conclusie 11. Zaterdag ga ik tennissen, zondag ga ik naar een voetbalwedstrijd waarna we nog gaan stappen in de stad. Alles bij elkaar genomen heb ik best een vermoeiend weekend. tijd opsomming oorzaak - gevolg samenvatting/conclusie reden 12. Vorig jaar liep ik drie keer in de week hard, maar dit jaar lukt dat niet meer. tijd tegenstelling vergelijking reden conclusie Time's up
Verwijswoorden Verband in een zin kun je aangeven met verwijswoorden. Verwijswoorden kunnen vooruit en naar iets wat al eerder is genoemd verwijzen. Verwijswoorden kunnen zijn: Persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden Je gebruikt hij en zijn voor mannelijke woorden, zij en haar voor vrouwelijke woorden en het en zijn voor onzijdige woorden. Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig? (klik hier om op te zoeken) Hun gebruik je als meewerkend voorwerp zonder aan of voor. In de andere gevallen gebruik je hen. Aanwijzende en betrekkelijke voornaamwoorden - Aanwijzend: deze en die verwijzen naar de-woorden, dit en dat naar het-woorden. - Betrekkelijk: die verwijst naar de-woorden, dat naar het-woorden. Het betrekkelijk voornaamwoord wat gebruik je: - na onbepaalde woorden (iets, alles, enige …); - de overtreffende trap (het leukste, het lelijkste ...); - als je het kunt vervangen door datgene wat; - als het verwijst naar een voorafgaande zin. Bijwoorden Bijwoorden als hierop, eraan, daarin, en waarop verwijzen naar: woorden, woordgroepen en naar (delen van) zinnen. Welke verwijswoorden moeten er ingevuld worden? 1. De generatie ...... geboren is tijdens de babyboom, een periode met hoge geboortecijfers na WOII, noemen we boomers. wat dat die deze 2. De gemeente geeft voorlichtingsavonden ..... verschillende actuele onderwerpen aan de orde komen. die deze waarop hierdoor 3. Het eerste ..... je dan moet doen, is je handen wassen. daarna wat dat die 4. Ik moet nog steeds naar de fysiotherapeut en ..... valt niet mee. wat hij dat zij 5. De stijl van Sylvia Witteman bevalt me wel: ..... is humoristisch en geloofwaardig. zij het dat hij 6. Het gezelschap heeft ..... cabaretvoorstellingen na de Coronacrisis weer hervat. haar zijn wat dat 7. Heb jij je vrienden nog gezien en ..... uitgenodigd voor het feest? zij hem hun hen 8. In Almelo zijn vannacht een kringloopwinkel, een depot van PostNL en een sportschool afgebrand; ik heb ..... net op teletekst gelezen. haar het die deze 9. Als je last hebt van slecht slapen, stress, snel huilen en onzekerheid, kan ..... zijn dat je overspannen raakt of een burn-out hebt. dat die het ze 10. Het kind ..... vaak spijbelt, heeft vaak problemen met andere leerlingen of met ..... ouders. wat en haar dat en haar die en zijn dat en zijn 11. Je kunt je ideeën mailen naar de ..... bestemde afdeling van de hogeschool. daarmee daarvoor daarom daarop 12. Het portret van een dame met hoed ..... ik net heb opgehangen, is van de muur gevallen. die wat dat het Time's up
Woord van het jaar Elk jaar wordt er een woord van het jaar gekozen. Ken jij de betekenis (nog)? 1. anderhalvemetersamenleving (2020) Spijt van het feit dat je je hebt laten vaccineren tegen een bepaalde aandoening. Het afstand houden tussen mensen om een pandemie tegen te gaan. Een samenleving die bestand is tegen vernielzuchtig gedrag. 2. blokkeerfries (2018) Fries die in een Dorp of buurt woont die speciaal is ingericht voor veelplegers, asociale personen. Iemand die geboren is tijdens de babyboom, een periode met hoge geboortecijfers na WOII. Fries die een weg blokkeert om demonstranten te verhinderen de intocht van Sinterklaas bij te wonen. 3. klimaatklever (2022) Kever die vernielzuchtig gedrag tegengaat. Activist die zich aan een object vastplakt om aandacht te krijgen voor de klimaatproblematiek. Iemand die een weg blokkeert om demonstranten te verhinderen de intocht van Sinterklaas bij te wonen. 4. dagobertducktaks (2014) belasting over het vermogen van zeer rijke mensen Software die gebruikt wordt om belasting te ontduiken. Informatie over het oplichten van rijke mensen 5. bokitoproof (2007) bestand tegen vernielzuchtig gedrag volledig gevaccineerd zijn onvindbaar voor de belasting 6. prikspijt (2021) Spijt hebben van het feit dat je je hebt laten vaccineren tegen een bepaalde aandening, bv. corona Spijt hebben dat je belasting hebt betaald. Spijt hebben dat je treitervlogs hebt gepubliceerd. 7. boomer (2019) belasting over het vermogen van zeer rijke mensen Iemand die spijt heeft van het feit dat hij zich heeft laten vaccineren tegen een bepaalde aandoening. Iemand die geboren is tijdens de babyboom, een periode met hoge geboortecijfers na WOII. 8. treitervlogger (2016) Activist die zich aan een object vastplakt om aandacht te krijgen voor de klimaatproblematiek. Iemand die blogs maakt over treitergedrag en die overlast veroorzaakt door deze blogs te publiceren. Iemand die een weg blokkeert om demonstranten te verhinderen de intocht van Sinterklaas bij te wonen. 9. tuigdorp (2011) Het in een dorp afstand houden tussen mensen om een pandemie tegen te gaan. Dorp dat of buurt die speciaal is ingericht voor veelplegers, asociale personen. Dorp dat tegen vernielzuchtig gedrag kan. 10. selfie (2013) een zelfportret, meestal met een smartphone gemaakt Software die gebruikt wordt om testresultaten te beïnvloeden. Een ongeluk veroorzaakt door iemand die een zelfportret maakt. 11. sjoemelsoftware (2015) een zelfportret, meestal met een smartphone gemaakt Software die gebruikt wordt om testresultaten te beïnvloeden. software om vernielzuchtig gedrag tegen te gaan 12. appongeluk (2017) Een ongeluk veroorzaakt door iemand die een selfie maakt. Ongeluk veroorzaakt door software die gebruikt wordt om testresultaten te beïnvloeden. Een ongeluk veroorzaakt door iemand die zat te appen achter het stuur. Time's up
Synoniemen Synoniemen zijn woorden met ongeveer dezelfde betekenis. Welk woord is een synoniem van ...? 1. geinponem geluksvogel grappenmaker kantoorbediende kwebbel bedrieger 2. bofkont trut kwebbel geluksvogel schorriemorrie grappenmaker 3. kletskous muggenzifter kwebbel grappenmaker geluksvogel trut 4. gepeupel grappenmakers kwebbelaars schorriemorrie muggenzifters baggeraars 5. drommels verdraaid (uitroep) dreigend bagger gekwebbel maar 6. blubber probleem bedrog bezwaar bagger bijzonder 7. scherpslijper kwebbelaar grappenmaker muggenzifter bedrieger geluksvogel 8. doos kwebbel geluksvogel trut grappenmaker bofkont 9. bedotten bagger bedriegen muggenziften dreigen bedreigen 10. sleurhut geluksvogel grappenmaker caravan probleem bagger 11. complicatie probleem dreiging bijzonder bagger opvallend 12. beletsel bagger bezwaar bedriegen dreigend bedrog 13. tante Betje bezwaar stijlfout probleem bijzonder oudtante 14. hachelijk dreigend bezwaar probleem bedriegend bepalend 15. markant dreigend bezwaar opvallend verdraaid doos Time's up
Contaminaties Je spreekt van een contaminatie als je twee woorden of uitdrukkingen ten onrechte door elkaar haalt. Heb je in de volgende zinnen te maken met een contaminatie? 1. Hij heeft daar niet zo veel melk in te brokkelen. ja nee 2. Zij verwachtte niet dat over zoiets iemand zo kwaad over kan worden. ja nee 3. Hij wil de mensen meuk maken. ja nee 4. Op de vlakke, gladde ijsbaan van Winterswijk kon al weer geschaatst worden. ja nee 5. Hij refereert daarbij naar zijn vorige mail. ja nee 6. Tijdens het mondelinge gesprek werd de zaak duidelijk. ja nee 7. Hij irriteert zich aan de presentator. ja nee 8. De rechtszaak moet voorkomen dat de Ex-topman van ABN AMRO zijn financiële verplichtingen niet nakomt. ja nee 9. Ik zal je bij hem aanrecommanderen. ja nee 10. Als leraar Nederlands zijnde kwam ik dit soort fouten vaak tegen. ja nee 11. Het is duidelijk dat zij in de goede smaak viel. ja nee 12. De wereldwijde pandemie bereikte vorig jaar haar hoogtepunt. ja nee Time's up
Historische begrippen (B) Wat is de betekenis van de volgende woorden? 1. babyboom geboortegolf na einde van de Tweede Wereldoorlog harde kunsthars kwijtschelding voor God een verrassingsaanval 2. bakeliet rassenscheiding zwakke plek harde kunsthars obstakels 3. begijn recht van bescherming kwijtschelding voor God gevoelig verlies Vrouw die haar leven aan het geloof wijdt. 4. Berlijnse Muur het recht van bescherming Door de Duitsers ontwikkelde en toegepaste strijdwijze. Obstakels die van 1961 tot 1989 West-Berlijn geheel omringden. zwakke plek 5. Biblebelt strijd tegen de slavernij geboortegolf aflaat Brede strook van Zeeland naar Overijssel. waar relatief veel gereformeerden wonen. 6. Birma-spoorlijn Door vrijwillegers aangelegde spoorlijn van Zeeland naar Overijssel Tijdens de tweede wereldoorlog onder leiding van Japanners door krijgsgevangenen aangelegde spoorweg in Thailand. spoorlijn in de 18e eeuw in Zuid Limburg spoorlijn in Zuid -Afrika 7. Blitzkrieg aanval van Bokkenrijders in Zuid-Limburg een verrassingsaanval of razendsnelle opmars oorlog in Birma oorlog in Zuid -Afrika tussen de Boeren (Afrikaners) en de Britten 8. Boerenoorlogen oorlogen in Zuid -Afrika tussen de Boeren (Afrikaners) en de Britten in de periode 1880 - 1902 oorlogen tussen boeren in een strook van Zeeland naar Overijssel in de 18 e eeuw oorlogen in Birma aanvalleen van Bokkenrijders in Zuid-Limburg 9. Bokkenrijders strijders tijdens de boerenoorlogen in Zuid-Afrika Mensen die voor weinig geld klussen en slecht werk afleveren. een bende criminelen in het huidige Zuid-Limburg tijdens de 18e eeuw welgestelde burgerij 10. Bourgeoisie Groep burgers die streeft naar een samenleving zonder regering. Burgerij die het leven aan het geloof wijdt. bende criminelen welgestelde burgerij Time's up
Historische begrippen (A) Wat is de betekenis van de volgende woorden? 1. abolitionisme geboortegolf na het einde van de Tweede Wereldoorlog stroming die streeft naar een samenleving zonder regering afbreken van een zwangerschap strijd tegen de slavernij 2. abortus staatsvorm waarbij het staatshoofd alle macht in handen heeft aflaat rassenscheiding afbreken van een zwangerschap 3. absolutisme staatsvorm waarbij het staatshoofd alle macht in handen heeft gevoelig verlies stroming die streeft naar een samenleving zonder regering strijd tegen de slavernij 4. aderlating jodenhaat afbreken van een zwangerschap gevoelig verlies kwijtschelding 5. aflaat harde kunsthars kwijtschelding voor God van tijdelijke straffen voor zonden gevoelig verlies zwakke plek 6. achilleshiel zwakke plek een verrassingsaanval gevoelig verlies kwijtschelding 7. anarchisme stroming die streeft naar een samenleving zonder regering staatsvorm waarbij het staatshoofd alle macht in handen heeft strijd tegen de slavernij geboortegolf na einde van de Tweede Wereldoorlog 8. antisemitisme geboortegolf na einde van de Tweede Wereldoorlog gevoelig verlies Jodenhaat zwakke plek 9. apartheid afbreken van een zwangerschap rassenscheiding Jodenhaat het recht van bescherming in een ander land 10. autonomie rassenscheiding samenleving zonder regering zelfbestuur de kwijtschelding door God Time's up
Franse invloed Franse invloed op het Nederlands Ken jij de volgende Franse woorden? 1. allez sfeer laan vooruit, kom op feestvieren 2. allee sfeer laan vooruit, kom op sieradenwinkel 3. alimentatie verliefd buitenechtelijk relatie klein hapje vooraf geldsom voor levensonderhoud 4. amoureus verliefd uitstraling sfeer klein hapje vooraf 5. après-ski sfeer feestvieren na het skiën vooruit, kom op hapje achteraf 6. assemblage huldebetoon in elkaar zetten vooruit, levensonderhoud 7. aubade klein hapje vooraf broche huldebetoon, morgenzang op goed geluk 8. barage stemming over toelating in elkaar zetten beslissingswedstrijd in de paardensport regeling 9. bijouterie dommigheid sieradenwinkel dameskamer regeling 10. bonnefooi huldebetoon verliefd sfeer op goed geluk 11. bourgeoisie sieradenwinkel welgestelde burgerij op goed geluk sfeer 12. boulevard sfeer brede laan sieradenwinkel op goed geluk 13. bravoure huldebetoon durf, zelfverzekerdheid op goed geluk verliefd 14. bretel broekophouder sierspeld zelfverzekerdheid klein hapje vooraf 15. broche sieradenwinkel sierspeld broekophouder geldsom Time's up
