Piet Paaltjens – Aan Rika


Aan Rika

Slechts éénmaal heb ik u gezien. Gij waart
Gezeten in een sneltrein, die de trein
Waar ik mee reed, passeerde in volle vaart.
De kennismaking kon niet korter zijn.

En toch, zij duurde lang genoeg om mij,
Het eindloos levenspad met fletse lach
Te doen vervolgen. Ach! geen enkel blij
Glimlachje liet ik meer, sinds ik u zag.

Waarom hebt gij van dat blonde haar,
Daar de englen aan te kennen zijn? En dan,
Waarom blauwe ogen, wonderdiep en klaar?
Gij wist toch, dat ik daar niet tegen kan!

En waarom mij dan zo voorbijgesneld,
En niet, als ’t weerlicht, ’t rijtuig opgerukt,
En om mijn hals uw armen vastgekneld,
En op mijn mond uw lippen vastgedrukt?

Gij vreesdet mooglijk voor een spoorwegramp?
Maar, Rika, wat kon zaalger voor mij zijn,
Dan, onder hels geratel en gestamp,
Met u verplet te worden door één trein?

Piet Paaltjens (1835-1894)
uit: Snikken en grimlachjes (1867)

  • Beluister en/of lees het gedicht en probeer de vragen te beantwoorden.
1. 
Rijmschema

Van welk rijmschema maakt Paaltjens hier gebruik?

2. 
Weltschmerz

Weltschmerz is een gevoel van diepe droefheid en een gevoel van onvervuld verlangen dat ontstaat door het besef dat de wereld onvolmaakt is.
Waardoor ontstaat de Weltschmerz in dit gedicht?

3. 
Parodie

In een parodie wordt iets bespot, belachelijk gemaakt. Je kan dit gedicht ook een parodie noemen vanwege de heftigheid van de Weltschmerzgevoelens. Van welk stijlmiddel maakt Paaltjens gebruik om een parodistisch effect te bereiken?
 

'Maar, Rika, wat kon zaalger voor mij zijn,
Dan, onder hels geratel en gestamp,
Met u verplet te worden door één trein?'

4. 
Literaire stroming

Tot welke literaire stroming moeten we dit gedicht rekenen?

Piet Paaltjens (Klik voor filmpje)